piątek 14 sierpnia 2020r. godz. 10:00 – 11:00 - Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej
Dyrektor Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej i Dowódca 5 Batalionu Strzelców Podhalańskich zapraszają na wernisaż wystawy i konferencję naukową Lwów 1920
Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej zaprasza do zwiedzania wystawy „Błękitna Armia” i „Lwów 1920”. Otwarcie wystaw w dniu 14 sierpnia połączone będzie z konferencja naukową. Ze względu na obostrzenia związane z pandemią niestety nie możemy zrealizować wszystkich zamierzeń jakie miały towarzyszyć zarówno wystawom jak i konferencji. Dlatego konferencja ma bardzo ograniczony charakter, ale referaty wygłoszone w jej trakcie będą rejestrowane i będziemy mogli pooglądać je na stronie naszego muzeum.
Na pytanie dlaczego w 100-lecie Bitwy Warszawskiej „Błękitna Armia” i „Lwów 1920”?, odpowiedź jest prosta. Już sama nazwa naszej instytucji zobowiązuje do podejmowania tematów związanych z historią naszego regionu. Staramy się ją prezentować na szerszym tle historii Polski i Europy.
„Błękitna Armia” jest niezwykle ciekawym elementem również naszej historii regionalnej. Kojarzymy ją oczywiście z kolorem mundurów w jakich przybyli jej żołnierze wraz ze swoim dowódcą gen. Józefem Hallerem, do którego z kolei przylgnęło określenie „Błękitny generał”. Armię Polską we Francji utworzono z ochotników, pochodzących z: Francji, Holandii, Anglii, Rosji, USA, Kanady, Brazylii a nawet z Chin. Sporą liczbę spośród jej żołnierzy stanowili Polacy jeńcy z armii mocarstw centralnych. Dostawali się do niewoli zarówno na froncie zachodnim i to byli żołnierze armii niemieckiej wywodzący się z zaboru pruskiego oraz z armii austro-węgierskiej, którzy trafili najczęściej do niewoli na froncie włoskiej. I to są żołnierze wywodzący się z Galicji, a więc naszych regionów. Zdumiewające jest jak wielu spośród nich ma swoje korzenie w ziemi przemyskiej czy lwowskiej. I tą opowieść chcemy przypomnieć. Jest jeszcze jeden powód dla którego Błękitna Armia ma dla nas szczególnie bliskie znaczenie. W jej składzie przybył do Polski 1 Pułk Czołgów, który zadomowił się w koszarach w Żurawicy, zawłaszczając je dla czołgów. Jego spadkobiercą jest obecnie 1 batalion czołgów im. płk. Józefa Koczwary naszej 21 Brygady Strzelców Podhalańskich. Historia pancerniaków w okresie wojny polsko-bolszewickiej 1920 r. to zupełnie niezwykła opowieść, którą można pisać na praktycznie wszystkich jej frontach. My chcieliśmy w szczególniejszy sposób zwrócić uwagę na ich udział w alkach pod Lwowem, chociażby pod Mikulińcami. Błękitna Armia została scalona z Wojskiem Polskim w połowie 1919 r. ale tradycje jej oddziałów przejęło wiele jednostek wśród nich 5 pułk strzelców podhalańskich z Przemyśla.
Drugą wystawą jest „Lwów 1920”. I podobnie jak w przypadku „Błękitnej Armii” czuliśmy się zobowiązani aby przypomnieć ten front wojny polsko-bolszewickiej. Marsz na Europę, Konarmia Budionnego i jej próby zdobycia Lwowa, ambicje Stalina, bohaterstwo żołnierza polskiego z walk pod Brodami, Zamościem, oddziały ochotnicze, ogromny wysiłek całego społeczeństwa, kapitalna postawa młodzieży wszystko to zasługuje na uwagę i pamięć. Tak się również złożyło, że to właśnie na tym froncie mamy aż trzy miejscowości, które zasłużyły sobie na określenie Polskie Termopile 1920 r: Zadwórze, Firlejówka i Dytiatyn. Największe bitwy kawalerii i udział w nich 2 Pułku Szwoleżerów, spadkobiercy 2 Pułku Ułanów Rokitniańskich, który możemy uznać za najbliższy naszej przemyskiej historii. Nietaktem było by nie pamiętać o 18 „Żelaznej Dywizji” dowodzonej przez, wcześniej obrońcę Twierdzy Przemyśl gen. Franciszka Kralička Krajowskiego. Niezwykłą opowieść stanowią walki lotnictwa polskiego na tym odcinku frontu. Znakomity udział III. Dywizjonu Lotniczego, w którego składzie walczyła słynna amerykańska 7. eskadra myśliwska. Przy okazji konferencji odbędzie się promocja najnowszej publikacji w ramach Biblioteczki Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej autorstwa Mariusza Niestrawskiego „III. Dywizjon Lotniczy w obronie Lwowa w sierpniu 1920 r.” Swoją najnowszą publikację zaprezentuje również Oddział IPN w Rzeszowie. Będą to „Polskie Termopile 1920”.
Kilkadziesiąt oryginalnych eksponatów, dokumenty, falerystyka, mundury, uzbrojenie, ….
Współorganizatorem całości przedsięwzięcia jest 5 batalion strzelców podhalańskich i komendant Garnizonu Przemyśl.
Wystawa będzie czynna do końca września. Wydaje się więc, że zachowując należne środki ostrożności będzie ją mógł obejrzeć każdy, niekoniecznie pasjonat historii. Całość adresowana była w dużym stopniu do młodzieży szkolnej, aby w 100-lecie wojny 1920 r. miała możliwość zapoznać się z tymi wydarzeniami właśnie u nas , w budynku MNZP. Bardzo byśmy sobie tego życzyli, mając nadzieję na spełnienie tych życzeń w nowym roku szkolnym, który oby rozpoczął się bez żadnych komplikacji związanych z pandemią.
Fac Lucjan