Przemyśl, 17-18 grudnia 2022 r.
Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Przemyślu, ul. Kościuszki 7
KONFRONTACJE Z HELENĄ D.
Interdyscyplinarne seminarium upamiętniające życie i pracę Heleny Deutsch w 40 rocznicę jej śmierci.
Program:
Sobota 17 grudnia
17.00-20.00 wystąpienia
• Dr hab. Lena Magnone, Uniwersytet Warszawski, wstęp cz.1- Galicyjska “new woman”
• Oprowadzanie po wystawie,
• Dr Anka Leśniak, artystka, ASP Gdańsk, Ciepła, intuicyjna wiedza w badaniach artystycznych,
• Dr hab. Iwona Demko, artystka, prof. ASP Kraków, As-if / Jak-gdyby,
• Dr Marta Ryczkowska, teoretyczka sztuki, animatorka kultury, Psychoanaliza i emancypacja - Helena Deutsch i Irena Krzywicka,
• Magdalena Franczak, artystka Szkoła Doktorska UR, Gdzie jest Helena?
Niedziela 18 grudnia
11.00-13.00 wystąpienia
• Dr hab. Lena Magnone, wstęp cz.2 - Autobiografie Heleny Deutsch
• Dr Alicja Długołęcka, edukatorka seksualna Seksualny potencjał feministyczny myśli Heleny Deutsch,
• Joanna Markin,psycholożka, aktywistka, Pomiędzy zależnością a emancypacją płynie łódka świadomości, wykład interaktywny inspirowany życiem Heleny Deutsch,
• Monika Lewicka, aktywistka, Żydówka, psychoanalityczka, córeczka tatusia - refleksje wokół tożsamości HD.
Prace na wystawie:
• Dr hab. Iwona Demko, artystka, prof. ASP Kraków, W u(ś)cisku, instalacja,
• Ewelina Figarska, artystka, Szkoła Doktorska UR, Czynności pomyłkowe, instalacje,
• Magdalena Franczak, artystka Szkoła Doktorska UR, Forma, instalacja,
• Liliana Kalinowska, Szkoła Doktorska UR, Gdzie jest Helena, esej wizualny,
• Dr Anka Leśniak, artystka, ASP Gdańsk, In her warm, intuitive knowledge, video,
• Barbara Porczyńska, artystka, Szkoła Doktorska UR, Mamalarka, instalacja,
• Dr hab. Jadwiga Sawicka, artystka, Cała Helena, instalacja.
Helena Deutsch, pierwsza psychoanalityczka, autorka książki o kobiecej psychologii urodziła się w Przemyślu w 1884 roku. Jej rodzice, Wilhelm (znany przemyski prawnik) i Regina Rosenbach, byli żydami, ale Helena wychowywana była jako polska patriotka. Studiowała medycynę i psychiatrię we Wiedniu i Monachium. Stała się ulubienicą i asystentką Freuda i pierwszą kobietą która zajmuje się psychologią kobiet. Pisała o kobiecym libido i znaczeniu macierzyństwa. Poza jej znaczącym wkładem w rozwój psychologii Helena była uznaną nauczycielką i psychoanalityczką. W 1942 roku została pierwszą kobietą kierującą kliniką, nowopowstałym Wiedeńskim Instytutem Psychoanalizy.
Porzucając młodzieńczy romans z liderem partii socjalistycznej Hermanem Libermanem Helena wyszła za mąż za doktora Felixa Deutsch w 1912 roku, z tego małżeństwa urodził się ich syn, Martin. W 1935 roku opuściła Niemcy emigrując do Cambridge w Massachusetts w USA. Mąż i syn dołączyli do niej po roku. Pracowała w Stanach jako uznana psychoanalityczka aż do śmierci w Cambridge w 1982 roku.
Interdyscyplinarna konferencja w Przemyślu upamiętnia Helenę Deutsch jako niezwykłą kobietę, nie tylko z powodu jej wybitnych osiągnięć naukowych w dziedzinie psychologii, ale także jako aktywistkę i pionierkę: jako młoda kobieta w prowincjonalnym Przemyślu, a potem studentka we Wiedniu, walczyła o socjalistyczne ideały i prawo kobiet do edukacji.
Jako artystki i aktywistki interesuje nas tworzenie nowych narracji o przeszłości, podkreślanie kulturotwórczej roli kobiet urodzonych w Przemyślu. Równie ważne dla nas jest poruszanie tematów praw kobiet, szczególnie w kontekście ich seksualności i praw do osobistej reprodukcyjnej autonomii. Temat ten jest ciągle aktualny: dziś w Polsce prawa człowieka i kobiet nie są respektowane. Helena Deutsch musiała odnaleźć się w patriarchalnym społeczeństwie i systemie, żeby móc studiować i pracować. Dzisiaj w Polsce populiści z prawicowych partii negują prawa kobiet do podejmowania decyzji na temat ich własnych ciał. Przemyśl wydaje się dobrym miejscem do przeprowadzenia konferencji skoncentrowanej na emocjonalnych narracjach o Helenie Deutsch jako psycholożce, seksuolożce, aktywistce i matce. W swojej autobiografii Konfrontacja z samą sobą Helena Deutsch pisze o znaczeniu Przemyśla i jej rodzinnego domu jako o centrum jej emocjonalnego świata. Konferencja/seminarium odbędzie się w pomieszczeniach warsztatowych Galerii Sztuki Współczesnej znajdujących się tuż obok kamienicy, w której mieszkali Państwo Rosenbach i wychowywała się Helena. Zaprosiłyśmy artystki, aktywistki i uczone w dziedzinie psychologii i seksuologii. Seminarium zakłada różne formy ekspresji, artystycznej i naukowej i różne media - odczyty, performance i wystawę sztuki.
kuratorki:
Jadwiga Sawicka i Liliana Kalinowska